خاطرات امیر سیاوش مشیری همرزم شهید عباس دوران

تاریخ پر فراز و نشیب نیروی هوایی ارتش ایران در دوران دفاع مقدس همواره مملو از مردان آسمانی، خداجو، متخصص و متعهدی است که با ایمانی راسخ و قلب‌هایی عاشق به مصاف متجاوزین به حریم میهن اسلامی رفتند، و با تقدیم شهدای بزرگی چون بابایی، دوران، خلعتبری و اردستانی ضمن شکستن هیمنه دشمن، کارنامه درخشانی را از خود به جای گذاشتند.

حال وظیفه ماست تا مجاهدت‌های این پرستوهای مهاجر را ارج نهاده و صحنه‌های شورانگیزی رزم‌شان را بر ضمیر تاریخ ثبت نماییم.

آنچه در ذیل می‌آید متن گفتگوی خبرنگاران دفاع پرس با امیر خلبان سیاوش مشیری کمک‌خلبان و همرزم شهید عباس دوران است که از منظرتان می‌گذرد:

لطفا بفرمایید در چه سالی و کجا با شهید دوران آشنا شدید؟

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در شهریور سال ۱۳۵۷ به گردان ۳۱ شکاری همدان وارد شدیم. عباس ستوان یکم خلبان بود. یک ماه پس از ورود من به این گردان به پایگاه بوشهر منتقل شد. در آنجا آشنایی زیادی با هم پیدا نکردیم.

در بحبوحه انقلاب و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ما درگیر مشکلاتی که در غرب کشور و کردستان پیش آمد، بودیم. در آن زمان ما ۳۰ سورتی در روز و ۳۰ سورتی در شب پرواز داشتیم.

درگیر این مسائل بودیم که جنگ تحمیلی آغاز شد. در سال ۵۸ تعدای از خلبان‌ها ماموریت یافتند تا به بوشهر بروند و من نیز یکی از آنها بودم. این خلبان‌ها مدتی بود که پرواز نکرده بودند. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی هر پایگاه نزدیک به ۶۰ سورتی پرواز انجام می داد که بعد از پیروزی انقلاب به دلایل مختلف همچون تحریم شدن قطعات هواپیما توسط آمریکایی‌ها و جریان پاکسازی ۶۰ سورتی پرواز به یک سورتی کاهش یافت، در پایگاه بوشهر بار دیگر شهید دوران را دیدم. او خلبان کابین جلو و من خلبان کابین عقب بودم.

در خصوص پاکسازی نیروی هوایی در اوایل انقلاب و تاثیر آن بر نیروها توضیح دهید؟

**حواشی که در جریان پاکسازی نیروی هوایی بوجود آمد/ نام دوران در لیست پاکسازی ارتش!

از آنجا که ساختار ارتش ایران در زمان طاغوت با الگوبرداری از کشورهای غربی تاسیس شده بود، مسلما با وقوع  انقلاب اسلامی باید متحول می شد. در این راستا برنامه پاکسازی ارتش به فرماندهان ابلاغ شد.

در همین راستا آمار گردان ما در پایگاه که در آن زمان حدود ۱۸۶ خلبان را در اختیار داشت به حدود ۱۲۰ نفر تقلیل یافت. بعد از این جریانات سیستم حکومت اسلامی برای استخدامی‌های نیروی هوایی شروع به برگزاری کلاس‌هایی توجیهی و روشنگری کرد، که طی این فرایند مواضع جدید را برای افراد روشن کرده و بعد از اتمام کلاس‌ها به افراد گفتند شما مختار هستید می‌توانید در نیروی هوایی بمانید و خدمت کنید و یا اینکه از مجموعه بروید.

البته در جریان پاکسازی، حواشی و قضایایی هم به‌وجود آمده بود؛ مثلا امکان داشت کسی که امروز به‌عنوان تایید کننده افراد محل رجوع بود، با فردی دیگر  خصومت شخصی داشت، و همین باعث می شد که اسم آن فرد را جزو نیروهای ناکارآمد بدهد. چنانچه تقریبا همین مسئله باعث شد که در اولین آمار که جهت پاکسازی نیروی هوایی گرفته شد اسامی خلبانان شریف و متعهدی چون شهید عباس دوران نیز دیده شود.

مسئول پاکسازی ارتش، شهید اقارب‌پرست برادر خانم شهید کلاهدوز بود. ایشان با مسئولان امنیتی، عقیدتی، حفاظت و اطلاعات جلسه گذاشته و  پیشینه وعملکرد هر یک از این افراد که در لیست تعدیل بودند را بررسی می‌کرد.

با بررسی پیشینه فعالیت‌های شهید دوران وقتی دیدند که ایشان به هیچ دسته، حزب و گروهی وابسته نیست، و گرایشات سلطنت‌طلبانه نیز ندارد و همچنین از سابقه خوبی در نیروی هوایی برخوردار است، به این نتیجه رسیدند در مورد ایشان اشتباه شده و از این رو با ارسال نامه‌ای خواستار برگشت ایشان به مجموعه شدند.

** ۴ سال خلبان کابین عقب بودم

مسئولیت‌های خلبان کابین جلو و عقب چه بود؟

سیر هواپیماهای F4 به این‌صورت است که به دلیل سنگین بودن، دو خلبان هدایت آن را به عهده دارند. خلبان‌های کابین عقب به‌طور معمول حدود دو سال را در کابین عقب پرواز کرده و پس از کسب تجربه لازم به کابین جلو منتقل می‌شوند. ولی به دلیل این که در بحبوحه انقلاب به سر می‌بردیم و شرایط برای پرواز عادی نبود من و برخی از دوستانم چهار سال در کابین عقب پرواز کردیم.

خلبان کابین جلو در واقع مسئولیت پرواز و هدایت هواپیما را بر عهده دارد در یک دستش تراتر گاز را داشته و در دست دیگر فرمان هواپیما را نگه می‌دارد. و همچنین باید به‌طور همزمان با چشم و گوشش اطراف را تحت نظر داشته و پایش نیز بر روی پدال باشد و ارتباط رادیویی را برقرار می‌کند. البته مسئولیت خلبان کابین عقب که از آن با عنوان  “ناوبر” یاد می‌شود نیز دشوار است. که مهمترین آن راهنمایی، نقشه‌خوانی و استفاده از دستگاه «آی ان اس» است، که در واقع می توان گفت کار دستگاه «جی پی اس» را به شکل دیگری انجام می دهد. بدین معنی که اگر قرار باشد ماموریتی انجام شود از این دستگاه برای کسب اطلاعات و مطابقت آن با نقشه در کابین عقب استفاده می شود؛ که البته کار با آن کمی دشوار بود.

در دوران جنگ کار ما بیشتر شد. ما دستگاهی داریم به نام R W R داشتیم که این دستگاه چنانچه هر گونه راداری بر روی شما کار کند با فرستادن پالس‌هایی به شما اطلاع می‌دهد که دشمن از چه سمتی و با چه دستگاهی هواپیمای شما را ردیابی می‌کند.

** چگونگی جنگ الکترونیک بمب‌افکن‌های ایرانی با پدافند هوایی دشمن

دفاع پرس: سیستم پدافندی عراق چطور بود و چگونه با آن مقابله می‌کردید؟

عراق سامانه‌های پدافندی برد بلند در اختیار داشت و می‌توانست با موشک‌های سام ۲ و سام ۳ تا ارتفاع ۹۰ هزار پا را مورد هدف قرار دهد.

دشمن با امواجی که در طول و عرض آسمان می‌فرستاد بر روی جنگنده‌های ما قفل می‌کرد و حالا ما باید با استفاده از سیستم‌های جنگ الکترونیک قفل راداری را می‌شکستیم، و صفحه اسکوپ را برای پدافند دشمن به یکباره سفید کرده و یا اینکه با اجرای برخی ترفندهای الکترونیکی هواپیمای خود را در رادار دشمن از یک هدف به چند هدف تبدیل می‌کردیم؛ که دشمن در اینگونه موارد با سردرگمی مواجه شده و توانایی ردیابی را به‌طور کلی از دست می‌داد.

**”جنگ در جنگ” مسئله‌ای که بامبرهای نیروی هوایی در دوران دفاع مقدس با آن مواجه بودند

همچنین از جهتی دیگر ما یک دستگاهی به نام “هارد” که از آن در جنگ الکترونیک استفاده می‌شد را در اختیار داشتیم، این دستگاه که مختص هواپیمای F4 بوده، و قادر است در جنگ الکترونیک با دیفیت کردن دشمن را سردرگم کرده و برنامه‌اش راعلیه خود بر هم زند. همین‌طور که گفته شود در واقع در آسمان دو نوع جنگ در جریان است، که از یک طرف باید نقشه و راه را جهت تخلیه بمب‌ها پیدا کرد و از جهتی دیگر می‌بایست با استفاده از سامانه جنگ الکترونیک و ایجاد امواج کاذب فضای لازم را از جنگنده رهگیرهای دشمن گرفت و زمینه را برای ادامه حرکت خود تا اجرای کامل ماموریت (انهدام مواضع دشمن) مهیا کرد، که اصطلاحا این پروسه را جنگ در جنگ می‌گویند.

دفاع پرس: عباس دوران را چطور خلبانی دریافتید؟

بی تردید هر جوانی دوست دارد که نام و آوازه‌ای داشته باشد؛ عباس هم از این قضیه مستثنی نبود. پروازهای بسیار زیادی انجام داد که بیشتر آنها جنگی و عملیاتی بود.

عباس با یک هواپیما F4، ۱۰۴ سورتی پرواز آن هم در شرایط جنگی که همواره با موشک و ضدهوایی همراه بود انجام داد که در نوع خود قابل تامل است.

**دشواری‌های خدمت در پایگاه شکاری همدان در دوران دفاع مقدس

من در پادگان همدان بودم و ایشان در پادگان بوشهر خدمت می‌کرد، تفاوتی که  بین این دو پادگان بود؛ در نوع ماموریت ها خلاصه می شد، ماموریت های پادگان همدان غالبا “لاین رنج” و برد بلند بود؛ لذا هنگامی که می‌خواستیم از پایگاه همدان اجرای ماموریت داشته باشیم باید حتما سوختگیری هوایی می‌کردیم. ما از شمالی ترین قسمت از ارومیه تا ناصریه را پوشش می دادیم. پادگان بوشهر به دلیل این که خلیج فارس را داشت بیشتر مناطق جنوب کشور و مرز را پوشش می‌داد.

لذا تعداد خلبان های که دراوایل جنگ از دست می دادیم بیشتر از پادگان همدان بود. چون طول مسافت پرواز از این پایگاه گسترده بود. بدین وجه که ما هرگاه که می‌خواستیم برای اجرای عملیات به بغداد برویم با رسیدن  به مرزها تازه باید ۱۵۰ مایل دیگر به جلو می رفتیم تا به بغداد برسیم. و حتما باید در بین مسیر سوختگیری می کردیم که بر میزان خطر و ریسک‌پذیری کار می‌افزود. بچه ها به گونه اعتراض نشستند که چرا ما در پایگاه بوشهر نباشیم. همین قضیه باعث شد تا در سال ۶۰ یک تحولی ایجاد شود. شهید یاسینی، شهید دوران، شهید خلعتبری، مرحوم خطیبی، و جناب توانگیریان به پایگاه ما آمدند. و یک سری از همکاران ما همچون سیروس باقری، ناصر کاظمی، جعفر عمادی، ناصر کاظمی، مرحوم محمود اسکندری و امیر برات‌پور به پایگاه بوشهر منتقل شدند.

* می‌خواهم با عباس باشم

دوران در پایگاه بوشهر با دوست صمیمی اش شهید حسین خلعتبری که از خلبانان خطه شمال کشور و فرد مومن و محترمی بود، همکاری داشت. این دو عزیز خیلی با هم صمیمی بودند. و چندین ماموریت را با هم انجام داده و غالبا برای اجرای عملیات با هم می رفتند. در این اثنی وقتی که صحبت انتقال عباس پیش می آید آقای حسین خلعتبری هم تاکید می کند که من هم باید با دوران منتقل شوم که بعد با هم به پایگاه همدان منتقل شدند. درآن زمان شهید خضرایی فرمانده پایگاه بود. که شهید یاسینی را به‌عنوان جانشین پایگاه انتخاب کرد. عباس دوران که در آن زمان درجه سروانی داشت به درجه سرگردی ارتقا یافته و سمت معاونت عملیات پایگاه همدان را عهده‌دار شد.

**وحشت بعثی‌ها از پرتاب بمب‌های