یک نسخه هنری برای بافت محروم شیراز

تالار قدیمی ابوریحان در دروازه کازرون در دست تعمیر و بازسازی است تا دوباره تئاتری های فارس صاحب خانه نمایش شوند؛ از روزی که ساخت و ساز شروع شده اما صدای مخالفت برخی از فعالان هنر هفتم هم بالاتر رفته است. آنها می گویند دروازه کازرون جای برگزاری نمایش نیست. حتی یکی از این فعالان به خبرنگار «خبرجنوب» می گفت دروازه کازرون جای فروش ماهی و میوه است، نه اجرای تئاتر. این سخنان اما کمابیش با اعتراض هنرمندانی روبرو شده که می گویند کار هنر خدمت به جامعه است و هنر تنها به طبقه بالای جامعه تعلق ندارد.

پاسخ به نیازها

ساخت و ساز در تئاتر شهر شیراز ادامه دارد. قرار است ۳ سالن نمایش در این مجموعه آماده سازی شده و در مهرماه، یعنی همزمان با جشنواره تئاتر استانی فجر به بهره برداری برسد. پارسال گروه های نمایشی شرکت کننده در جشنواره تئاتر استانی فجر از اینکه جایی برای تمرین نمایش خود ندارند گلایه مند بودند. آنها می گفتند مگر می توان تمرینات را به یک ساعت در روز محدود کرد؟ مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس همان زمان اعلام کرد که به زودی کمبود زیرساخت های نمایشی شیراز برطرف می شود. ارشاد فارس نخست سالن نمایش استاد سپاسدار را به بهره برداری رساند و اکنون با وجود محدودیت منابع مالی تلاش می کند هرچه زودتر تئاتر شهر را برای مهرماه آماده کند. مجموعه ای تاریخی که در سال ۴۸ ساخته شده ولی در سال های اخیر تعطیل شده بود و کمتر کسی سراغی از آن می گرفت. از زمان شروع ساخت و سازها و تعمیرات اما برخی تئاتری های فارس در برابر ساخت آن موضع می گیرند. یکی از آنها می گفت مگر دروازه کازرون جای اجرای نمایش است؛ یکی دیگر هم می گفت مگر مردم برای تماشای تئاتر به آن منطقه از شهر می روند؟ برخی مانند سیاوش صفری نژاد، بازیگر و کارگردان تئاتر هم به خبرنگار «خبرجنوب» می گوید که حتی اگر این مجموعه راه اندازی شود تنها به درد تمرین میخورد و نه اجرای تئاتر. او ادامه می دهد: «این خیلی خوب است که ارشاد در تلاش برای رفع کمبودهاست ولی اگر می توانستند آن مجموعه را بفروشند و در جایی چون فرهنگ شهر تکه زمین کوچکی گرفته و سالن تئاتر بسازند بهتر بود. مگر کسی می رود آنجا سینما ببیند؟»این کارگردان تئاتر بر این باور است که در صورت بهره برداری از مجموعه تئاتر شهر تنها خانواده هنرمندان تئاتر به تماشای نمایش ها خواهند نشست و نه مردم عادی. او از سرمایه گذاری در این منطقه گلایه مند است و بر این باور است که امروز مردم برای تماشای سینما به چهارراه زند هم نمی روند چه رسد به تماشای تئاتر در دروازه کازرون. این البته تنها سخن صفری نژاد نیست برخی از دیگر فعالان تئاتر هم کمابیش همین طور فکر می کنند ولی برخی تئاتری ها به ویژه پیشکسوتان این هنر نظر دیگری دارند.

دمیدن روحی تازه به دروازه کازرون

دروازه کازرون آشکارا در آستانه تحول است. یکی از بزرگترین پروژه های پارکینگ سازی شهرداری شیراز در این منطقه اجرا شده و به زودی به بهره برداری می رسد. ۲ مجتمع تجاری بزرگ، یکی مجتمع مشیر در خیابان مشیر و دیگر مجتمعی در نزدیکی حرم سید تاج الدین غریب (ع) در حال ساخت است. بسیاری امیدوارند با ساخت این ۳ پروژه چهره آن منطقه تغییر کند. مدافعان راه اندازی مجتمع تئاتر شهر در دروازه کازرون میگویند با راه اندازی این مجموعه نه تنها روح هنری تازه ای به این منطقه دمیده می شود بلکه این مجتمع های تجاری شهروندان بسیاری را به این منطقه می کشاند و این فرصتی برای هنرمندان است تا به جذب مخاطبان عادی بپردازند. وجود یک مجتمع پارکینگی بزرگ هم باعث میشود شهروندان از لحاظ ترافیکی مشکلات کمتری تجربه کنند. درست برخلاف چهارراه حافظیه و دیگر مناطق شهر. در این میان محمد جواد بخشی زاده عمیقا نسبت به نگرش جوانان تئاتر فارس معترض است. او به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر «خبرجنوب» می گوید جوانان تئاتری که می گویند تئاتر را باید به بالای شهر برد، «بلند پروازی» می کنند. بخشی زاده ادامه می دهد: «این تالار را من ساختم؛ در سال ۴۸٫ من بر این باور هستم که فرهنگ و هنر باید از پایین شهر شروع شود. تئاتر را باید به دروازه کازرون، شاهداعی ا… و مناطقی این چنین برد. ما فرهنگ را از مردم کوچه و بازار می گیریم و به آنان باز می گردانیم پس در دروازه کازرون باید تئاتر ساخته شود.»او ادامه می دهد: «بارها پیش آمد که ۴۵ شب پشت سر هم در همین تالار نمایش اجرا کردم و هر شب همه صندلی ها پر از جمعیت بود. این جوانانی که میگویند تئاتر را باید به بالای شهر برد بلند پروازی می کنند. این سخنان درست نیست. اگر تئاتر مردمی باشد، هر کجای شهر که اجرا شود مخاطبان از آن استقبال می کنند.»بخشی زاده روایت می کند که در سال ۴۸ این تالار از طویله اسب تبدیل به محل اجرای نمایش شد و او هنوز بر این باور است که تئاتر باید در نقاطی این چنین فعال باشد.

اینکه بگویند دروازه کازرون تئاتر نمی خواهد، اشتباه است

مجموعه تئاتر شهر البته مشکلاتی هم دارد. برای نمونه از استاندارد کافی برای هنر نمایش برخوردار نیست.
بهزاد مریدی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر «خبرجنوب» می گوید که برای این تئاتر سالنی شبیه به سوله ساخته شده بود و با هیچ استانداردی همخوانی نداشت. او ادامه می دهد: «هیچ ردیف عمرانی هم برای پروژه تعریف نشده بود. وقتی من به ارشاد آمدم دیدم با اسکلتی روبرو هستیم که نه استاندارد است و نه بودجه دارد. به هر روی تغییراتی در نقشه پروژه ایجاد کردیم تا از حداقل استانداردهای یک سالن نمایش برخوردار شود.»آن طور که مریدی می گوید تلاش می شود در برخی سالن ها از دیوار اکوستیک متحرک استفاده کنند تا برحسب نیاز، ۲ سالن تبدیل به یک سالن شود. مدیرکل ارشاد فارس در عین حال با این نظر برخی جوانان تئاتر فارس که می گویند جنوب شهر جای اجرای تئاتر نیست، مخالفت
می کند. او می گوید: «اینکه گفته شود آنجا نباید تئاتر داشته باشیم بسیار اشتباه است. اگر نتوانیم هنر را به مناطق کمتر برخوردار ببریم پس هنر به چه کسی باید خدمت کند؟ ضمن اینکه به نظر می رسد با راه اندازی پارکینگ اطراف این پروژه بتوان از امکانات بیشتری برای هنر نمایش در آن منطقه برخوردار شد.»مریدی می افزاید: «بنا نیست همه هنرها در چهارراه حافظیه اجرا شوند. ما دو مجتمع هم در محله سنگ سیاه و سعدی خواهیم ساخت».

این طور که به نظر می رسد برخی از کسانی که در تئاتر فارس فعال هستند هنر را عرصه لوکس و ویژه ثروتمندان جامعه می بینند. نگاهی به تاریخ هنرهایی که ماندگار شده اند اما چیز دیگری می گوید. اصلا شاید ملاک محک زدن یک اثر هنری این باشد که آیا آن اثر به درد همه افراد و به ویژه افراد کمتر برخوردار جامعه می خورد یا صرفا ثروتمندان و طبقه بالا.